Ziarna owsa z wybarwioną na niebiesko strukturą B-glukanu
Ziarniak owsa z wybarwioną na niebiesko strukturą B-glukanu.
Polisacharyd zbudowany z cząsteczek glukozy połączonych wiązaniami glikozydowymi. Występuje w ziarnach zbóż i komórkach niektórych grzybów. Główne jego źródła w diecie to: jęczmień i owies. Ze względu na właściwości hipocholesterolemiczne i hipoglikemizujące chroni przed miażdżycą i cukrzycą typu 2.
B-glukany korzystnie wpływają także na odporność organizmu. Wzmacniają pracę układu immunologicznego poprzez aktywację makrofagów, tzw. pierwszej linii obrony organizmu, które pochłaniają i niszczą wrogie organizmowi komórki. Co więcej, pobudzają odpowiedź komórkową skóry do zwalczania wolnych rodników i do ochrony przed niekorzystnymi czynnikami środowiska, opóźniając w ten sposób proces starzenia się skóry.
Wskaźnik masy ciała obliczany jako iloraz masy ciała (w kg) i kwadratu wzrostu (w m); w prosty sposób pozwala sklasyfikować niedowagę, prawidłową masę ciała, nadwagę lub otyłość; wielkości BMI są dodatnio skorelowane z zawartością tłuszczu w ciele oraz ryzykiem zdrowotnym.
Część pożywienia roślinnego, która jest odporna na działanie enzymów trawiennych. To swoisty kompleks związków o różnej budowie chemicznej i właściwościach fizycznych, które ze względu na swoje działanie zyskał rangę składnika o niezwykle cennych walorach zdrowotnych.
Zespół składników błonnika pokarmowego (m.in. celuloza, niektóre hemicelulozy, ligniny), które mechanicznie pobudzają perystaltykę jelit, przez co zapobiegają długiemu zaleganiu niestrawionych resztek pokarmu. Ich obecność w diecie jest szczególnie zalecana w profilaktyce i leczeniu zaparć, hemoroidów oraz chorób nowotworowych jelit.
Frakcja błonnika pokarmowego (m.in. pektyny, śluzy roślinne, gumy, β-glukany) zdolna do wiązania wody i tworzenia struktur żelowych w świetle przewodu pokarmowego, dzięki czemu zapobiega wchłanianiu związków toksycznych, obniża stężenie cholesterolu oraz reguluje poziom glukozy we krwi.
Związek tłuszczowy o budowie pierścieniowej, który w organizmie człowieka pełni szereg istotnych funkcji: jest składnikiem każdej komórki, bierze udział w syntezie hormonów steroidowych oraz witaminy D. Część cholesterolu obecnego w organizmie produkowana jest głównie w wątrobie, część pochodzi z pożywienia.
High Density Lipoprotein – lipoproteiny osocza krwi powszechnie zwane “dobrym cholesterolem”, które transportują nadmiar cholesterolu z tkanek do wątroby, gdzie jest metabolizowany. W ten sposób pełnią funkcję ochronną m.in. na ściany tętnic. Im większe stężenie cholesterolu HDL we krwi, tym mniejsze ryzyko rozwoju miażdżycy.
Low Density Lipoprotein – „zły cholesterol”; to popularna nazwa związków tłuszczowych (lipoprotein) obecnych w osoczu krwi, które są głównymi transporterami cholesterolu z wątroby do innych narządów; Stężenie cholesterolu LDL>130mg/dl określane jest jako czynniki ryzyka chorób układu krążenia;
Przewlekła choroba metaboliczna charakteryzująca się hiperglikemią (podwyższone stężenie glukozy we krwi) wywołaną zaburzeniami wydzielania i/lub działania insuliny. Nieleczona prowadzi do uszkodzenia, z czasem niewydolności licznych narządów: głównie wzroku, nerek, układ krążenia oraz nerwowego.
Błonnik wykazuje prozdrowotny i wielokierunkowy wpływ na organizm. Pełni rolę regulatora procesów metabolicznych - zapewnia uczucie sytości, usprawnia pracę jelit, chroni przed zaparciami, redukuje stężenie cholesterolu i glukozy we krwi, dzięki czemu stanowi podstawę licznych diet.
Jest to liczba kalorii przypadająca na jednostkę masy pokarmu mierzoną w gramach. W dietach odchudzających ważny jest dobór produktów o małej gęstości energetycznej, czyli objętościowo sporych, ale niskokalorycznych, doskonałym tego przykładem są produkty o znacznej zawartości błonnika pokarmowego, np. świeże warzywa i owoce: bakłażan, marchew, brukselka, brokułu, jabłka (wartość energetyczna tych produktów nie przekracza 55kcal/100g produktu).
Wskaźnik określający tempo przyrostu poziomu glukozy we krwi po spożyciu produktu. Przyjęto, że IG glukozy wynosi 100% i do tej wartości odnosi się IG innych produktów. Dieta oparta na produktach o niskim indeksie glikemicznym (mniejszym niż 55) sprzyja odchudzaniu. Produktami o niskim IG są m.in.: jabłko, surowa marchew, jogurt naturalny (bez dodatku cukru), orzechy, chleb żytni na zakwasie. Ze względu na wysoki indeks glikemiczny ograniczyć lub zupełnie wyeliminować z diety należy: cukier, chipsy, frytki, chleb pszenny (tzw. białe pieczywo), popcorn, daktyle suszone.
Zaliczana do najgroźniejszych chorób cywilizacyjnych- powoduje zgrubienie ścian tętnic, utratę elastyczności oraz zmniejsza przepływu krwi; rozwija się głównie w aorcie, tętnicach wieńcowych, mózgowych oraz w tętnicach kończyn. Następstwem zmian miażdżycowych są m.in.: zawał serca i udar mózgu.
Stężenie glukozy we krwi po posiłku.. Glikemia wzrasta po około 10 min. od rozpoczęcia jedzenia, maksimum osiąga po godzinie, a po 2-3 godzinach stopniowo powraca do wartości sprzed posiłku. U osób zdrowych stężenie glukozy na czczo nie powinno przekraczać 100mg/dl, a po 2 godzinach od spożycia posiłku - 140mg/dl.
Wartość i czas osiągnięcia maksymalnego stężenie glukozy we krwi zależy od wielu czynników, m.in. od: składu diety (od zawartości i rodzaju spożytych węglowodanów), wydzielania insuliny i glukagonu oraz wpływ tych hormonów na metabolizm glukozy w wątrobie i w tkankach organizmu.
Składniki żywności nietrawione w organizmie człowieka, których pozytywne oddziaływanie polega na stymulacji wzrostu i aktywności bakterii probiotycznych - prebiotyki to pożywka probiotyków. Do prebiotyków zalicza się rozpuszczalne frakcje błonnika pokarmowego m.in. pektyny, glukany, pentozany.
Żywe kultury wyselekcjonowanych drobnoustrojów, które podawane w odpowiedniej ilości korzystnie wpływają na zdrowie gospodarza - warunkują prawidłową pracę jelit, stymulują funkcję układu odpornościowego. Najlepiej zbadane i najczęściej stosowane są szczepy bakterii fermentacji mlekowej.
Produkty zawierające zarówno kultury żywych bakterii probiotycznych (probiotyki), jak i niezbędną do ich rozwoju pożywkę (prebiotyki Produkty żywnościowe zaliczane do grupy synbiotyków, dzięki odżywczemu i prozdrowotnemu działaniu uznawane są za reprezentantów tzw. żywności funkcjonalnej.
Przykładem produktów, które zawierają zarówno szczepy bakterii probiotycznych, jaki i prebiotyczne sacharydy (laktuloza, fruktooligosacharydy, galaktooligosacharydy) są m.in.: mleczne napoje fermentowane (jogurty, sery) nowej generacji.
Triacyloglicerole, TG - Związki tłuszczowe zbudowane z trzech reszt kwasów tłuszczowych i glicerolu. Należą do podstawowych źródeł energii zużywanych na bieżące potrzeby organizmu, mogą być także gromadzone jako materiał zapasowy w tkance tłuszczowej. Zaleca się, by stężenie TG we krwi nie przekraczało 150 mg/dl (1,7mmol/l).
Zaburzenia perystaltyki jelit objawiające się zmniejszoną częstością wypróżniania. O zaparciach mówimy, gdy oddawanie stolca zdarza się rzadziej niż raz na 3 dni. Główną przyczyną zaparć jest nieprawidłowa dieta (mała ilość płynów, niedostateczne spożycie błonnika) oraz ‘siedzący” tryb życia.
Żywność, która poza podstawową funkcją odżywczą wywiera korzystny wpływ na określone funkcje organizmu prowadząc do poprawy stanu zdrowia, samopoczucia lub zmniejszenia ryzyka chorób. Żywność funkcjonalna powinna przypominać żywność tradycyjną i wykazywać prozdrowotne działanie w ilościach zwyczajowo spożywanych z dietą.
MICROSTRUCTURE | 2019